Groene douane – navigeren door het EU-CBAM

Tijdens de overgangsperiode heeft CBAM betrekking op de invoer van goederen uit de volgende zes emissie-intensieve industriesectoren die gevoelig zijn voor koolstoflekkage:

• ijzer en staal

• cement

• aluminium

• meststoffen

• elektriciteit

• waterstof

De beoogde sectoren en de lijst van onder de regeling vallende producten zullen naar verwachting na afloop van de overgangsperiode in 2030 worden uitgebreid.

Uitgesloten van CBAM zijn:

• zendingen die niet meer dan 150 euro bedragen en militaire goederen.

• landen die onder het EU-emissiehandelssysteem (ETS) vallen, zoals IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland.

CBAM zal in twee fasen worden geïmplementeerd.

1. Overgangsfase

De overgangsfase van 1 oktober 2023 tot 31 december 2025 dient als proeffase. Deze fase heeft geen financiële gevolgen. Betrokken importeurs of zogenaamde rapporterende aangevers moeten de directe en indirecte CO2-uitstoot van hun in de EU ingevoerde goederen verzamelen en rapporteren. Vervolgens moeten er driemaandelijkse rapporten worden ingediend, uiterlijk één maand na afloop van een kwartaal. Het eerste rapport moet betrekking hebben op de invoer van oktober tot december 2023. Het eerste rapport moet uiterlijk op 31 januari 2024 worden ingediend bij het CBAM-overgangsregister.

Vanaf 1 januari 2025 zijn de EU-lidstaten verantwoordelijk voor het toekennen van de status van "erkende CBAM-aangifteplichtige". Importeurs en indirecte douanevertegenwoordigers moeten de status van erkende CBAM-aangifteplichtige aanvragen om als CBAM-aangifteplichtige te worden erkend.

Alleen geregistreerde CBAM-aangevers kunnen de vereiste CBAM-rapporten bij de bevoegde autoriteiten indienen.

Na de overgangsperiode zal de EU een evaluatie uitvoeren en waarschijnlijk het toepassingsgebied van het CBAM uitbreiden door alle goederen toe te voegen die onder het EU-emissiehandelssysteem vallen.

2. Volledige implementatie

Op 1 januari 2026 zullen de CBAM-regelgevingsmaatregelen volledig worden geïmplementeerd. Erkende CBAM-aangevers moeten jaarlijks de hoeveelheid ingevoerde goederen van het voorgaande jaar en de bijbehorende ingebedde emissies aangeven. De betrokken industrieën zullen verplicht worden om de koolstofemissies die inherent zijn aan hun geïmporteerde goederen in de EU financieel te compenseren door koolstofcertificaten aan te kopen tegen een prijs die gelijk is aan de koolstofprijs die is vastgesteld door het EU-emissiehandelssysteem (ETS). Dit zal echter gefaseerd gebeuren, in overeenstemming met de geleidelijke afschaffing van de gratis toewijzing in het kader van het EU-ETS. Vanaf 2034 zal 100 % van de emissies moeten worden gecompenseerd.

De rapportage van CO2-emissies vindt niet plaats op het moment van invoer. De rapportage vindt plaats na invoer in een zogenaamde "CBAM-aangifte" volgens de volgende tijdschema's:

1. Rapportage tijdens de overgangsfase (proeffase)

Importeurs moeten elk kwartaal een CBAM-rapport indienen bij het CBAM-overgangsregister, dat het volgende bevat:

• De naam van de CBAM-aangifteplichtige.

• Het type en het totale volume van de relevante goederen die in de EU worden ingevoerd en het land van herkomst ervan.

• De directe en indirecte CO2-uitstoot, gemeten in tonnen.

• De CO2-prijs die in het land van herkomst wordt betaald, indien van toepassing. Bij volledige implementatie vanaf 1 januari 2026 kan de importeur aanspraak maken op een overeenkomstige vermindering van CBAM-certificaten.

Het eerste kwartaalverslag moet op 31 januari 2024 worden ingediend.

2. CBAM-aangifte vanaf 1 januari 2026

Erkende CBAM-aangevers zijn verplicht om uiterlijk op 31 mei van elk jaar een CBAM-aangifte in te dienen voor het voorgaande jaar, met de volgende informatie:

• CO2-uitstoot die is vervat in hun geïmporteerde goederen in de EU voor het voorgaande kalenderjaar.

• Koolstofprijs verschuldigd in het land van herkomst.

• Het overeenkomstige aantal CBAM-certificaten om die emissies te dekken.

• Bevestiging door een erkende verificateur voor zowel directe als indirecte emissies.

Ontbrekende, onjuiste of onvolledige CBAM-rapportage leidt tot boetes tussen 10 en 50 euro per ton niet-gerapporteerde emissies, en in bepaalde gevallen zelfs nog hoger.

Als u een EU-importeur bent van goederen die onder het toepassingsgebied van CBAM vallen, moet u zich voorbereiden.

Inzicht in CBAM

• Maak uzelf vertrouwd met de relevante bepalingen en mogelijke gevolgen voor uw eigen bedrijf. De EU biedt waardevolle informatie en opleidingen. Hieronder vindt u nuttige links over CBAM, de gevolgen en vereisten ervan, zodat u deze gemakkelijk kunt raadplegen.

Berekening van de CO2-uitstoot

• Bepaal welke van uw geïmporteerde goederen onder CBAM vallen.

• Analyseer de beste methodologie voor het berekenen van de koolstofuitstoot van directe en indirecte emissies, rekening houdend met eventuele koolstofbelastingen of andere heffingen die u al betaalt en die van invloed kunnen zijn op uw CBAM-verplichting.

• Het is opmerkelijk dat de CBAM-bepalingen ook van invloed zijn op exporteurs/producenten die naar de EU verzenden. Deze vervoerders zouden EU-importeurs moeten ondersteunen door gegevens over broeikasgasemissies te verstrekken. Opgemerkt moet worden dat voor CBAM-rapportage emissiegegevens per product vereist zijn.

Douanerechten

• Om toegang te krijgen tot de CBAM-overgangsregister, EU-importeurs die tijdens de overgangsperiode CBAM-rapporten indienen, moeten zich eerst registreren bij de nationale bevoegde autoriteit (NCA) van de lidstaat waar zij gevestigd zijn. De link naar de voorlopige lijst van CBAM-NCA's vindt u in het onderstaande gedeelte.

• EU-bedrijven kunnen de indiening van CBAM-rapporten uitstellen door gebruik te maken van een indirecte douanevertegenwoordiger die optreedt als geautoriseerde CBAM-aangever. Vanaf 1 januari 2025 moeten EU-importeurs of indirecte douanevertegenwoordigers de status van geautoriseerde CBAM-aangever aanvragen.